عدالت اجتماعی از اهداف بعثت پیامبران است
عدالت اجتماعی از اهداف بعثت پیامبران است/ عدالت اجتماعی مساله نسبی و قراردادی نیست.
مدیر حوزههای علمیه خواهران استان زنجان با اشاره به اینکه آیات مرتبط با عدالت اجتماعی و دلالت آنها بر حسن ذاتی و عقلی یا حسن شرعی از دیدگاه مفسران عدلیه و اشاعره مورد بررسی قرار گرفته، گفت: از مهم ترین آثار این مبنا می توان به حسن تکلیف به عدالت اجتماعی، تشویق بیشتر به عدالت اجتماعی، نفی نسبیت حسن عدالت اجتماعی و حسن عدالت اجتماعی در مصادیق فاقد نص خاص اشاره کرد.
به گزارش معاون پژوهش فاطمیه(س)، حجتالاسلام حسن صادقی، مدیر حوزههای علمیه خواهران استان زنجان، 26آذرماه به مناسبت هفته پژوهش در جمع خواهران طلبه مدرسه فاطمیه(علیهاسلام)) در تشریح مفهوم عدالت اجتماعی بیان کرد: عدالت اجتماعی مورد تاکید عقل و فطرت است و آیات فراوانی بر آن دلالت دارد؛ آیاتی که عدالت در مسائل اقتصادی و خرید و فروش، عدالت در توزیع امکانات و عدالت در قضاوت و رعایت حرمت و کرامت انسانها را بیان می کند و در صد بسیاری از آیات مستقیما به عدالت اجتماعی اشاره دارند و یکی از اهداف ارسال رسل نیز بر پایه عدالت است، از جمله آیه 25 سوره مبارکه حدید«لَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَیِّنَاتِ وَأَنزَلْنَا مَعَهُمُ الْکِتَابَ وَالْمِیزَانَ لِیَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ وَأَنزَلْنَا الْحَدِیدَ فِیهِ بَأسٌ شَدِیدٌ وَمَنَافِعُ لِلنَّاسِ وَلِیَعْلَمَ اللَّهُ مَن یَنصُرُهُ وَرُسُلَهُ بِالْغَیْبِ إِنَّ اللَّهَ قَوِىٌّ عَزِیزٌ» این آیه به خوبی نشان می دهد که یکی از اهداف پیامبران عدالت است
وی ابراز کرد: بهطورکلی در حسن و قبح افعال و بهطور خاص در حسن عدالت اجتماعی، یک بحث مهم کلامی وجود دارد و آن این است که آیا عدالت اجتماعی در مقام ثبوت و در واقع و نفسالأمر، دارای ارزش است، یا آنکه عدالت اجتماعی ذاتا نه خوب است و نه بد و تنها جنبه قراردادی دارد؟ باید گفت عدالت اجتماعی دارای حسن است و به قرارداد و اعتبار انسان ها بر نمی گردد و عقل انسان خوبی آن را درک می کند همانگونه که بدی یه امر ناپسند را درک می کند.
مدیر حوزههای علمیه خواهران استان زنجان ادامه داد: آیا جعل خدای متعال منشأ حسن و قبح عدالت و ظلم اجتماعی است، یا اینکه عدالت اجتماعی صرفنظر از امر شارع مقدس دارای ارزش واقعی است؟ اگر عدالت عقلا و داتا خوب است چه نتیجه ای برای ما دارد؟ آیه ای که در جنبه حسن ذاتی و عقلی عدالت اجتماعی ظهور بیشتری دارد آیه 28 و 29 سوره اعراف «وَ إِذا فَعَلُوا فاحِشَةً قالُوا وَجَدْنا عَلَيْها آباءَنا وَ اللَّهُ أَمَرَنا بِها قُلْ إِنَّ اللَّهَ لا يَأْمُرُ بِالْفَحْشاءِ أَ تَقُولُونَ عَلَى اللَّهِ ما لا تَعْلَمُونَ «28»و هرگاه كار زشتى كنند، (در توجيه آن) گويند: ما پدران خود را بر اين كار يافتيم و خداوند ما را به آن دستور داده است. بگو: خداوند هرگز به كارهاى زشت فرمان نمىدهد. آيا چيزى را كه نمىدانيد به خدا نسبت مىدهيد؟! از این آیه می توان برداشت کرد که خداوند ما را به قسط و عدل سفارش کرده و نسبت دادن کار فحشا به خداوند امری ناپسند است و هر چیزی که ذاتا خوب باشد خداوند به آن دستور می دهد و امر ونهی خداوند دارای حکمت است و آن حکمت مربوط به آن شی است و عقل انسان ها هم این را درک می کند.
وی یادآور شد : با توجه به اینکه عدالت عقلا و ذاتا خوب است 3 نتیجه برای انسان دارد : 1. وقتی خداوند ما را تکلیف به عدالت می کند معلوم است که این خودش فی نفسه خوب است و نیازی به علت ندارد. 2. عدالت اجتماعی مساله نسبی و قراردادی نیست که افرادی آن را بپسندند و دیگری نپسندد مثلا در گذشته عدالت اجتماعی خوب بوده و در قرن 20 و 21 در عصر مدرنیته عدالت اجتماعی جایگاهی ندارد.
3. حسن عدالت اجتماعی در مصادیق قطعی فاقد نص خاص است همانظور که در بعضی موارد دلیل خاصی نداریم مثلا درزندگی آپارتمانی آیا انسان می تواند هر جور بخواهد رفتار کند و آرامش را از همسایه ها سلب کند! عقل انسان اقتضا می کند که اذیت همسایه امری ناپسند و غیر اخلاقی است و نیاز به نص ندارد.
این مسئول با اشاره به اینکه گستره عدالت اجتماعی بر اساس قانون الهی است، بیان کرد: خداوند انسان را آفریده و اداره آن را هم خودش می داند و اگر نگاه الهی باشد محدود به این دنیا نیست بلکه این عدالت مقدمه است برای قرب و کمال.
این مسئول حفظ کرامت انسانی را از دیگر آثار عدالت اجتماعی دانست و گفت : اگر انسان دارای کرامت است، و حقی هم دارد، باید حقوق آن رعایت شود و طبق فرموده امام علی (علیه السلام) در توصیه به مالک اشتر در نامه 53 نهج البلاغه فرمودند : «و در مورد آنان همچون درنده اى مباش که خوردنشان را غنيمت شمارى، زيرا آنها دو گروهند يا برادر دينى تواند و يا انسان هايى که در آفرينش شبيه تو هستند (در هر حال بايد حقوق آنها را محترم بشمارى؛ إِمَّا أَخٌ لَكَ فِي الدِّينِ وَ إِمَّا نَظِيرٌ لَكَ فِي الْخَلْقِ) » توضیح این مطلب این است که انسانها یا برادر دینی تو هستند که به کرامت اکتسابی افراد برمی گردد و یا اینکه در آفرینش مانند تو هستند که به کرامت ذاتی آنها مربوط می شود.
وی در آخر با اشاره به اینکه رونق علمی بر پایه پژوهش است؛ اظهار کرد: علم و معلومات خودمان را بیشتر کنیم و زمینه پژوهش را برای دیگران نیز فراهم کنیم تا از علم ما استفاده کنند و این کار را از محیط مدرس خودتان شروع و تا جامعه بین الملل خصوصا فضای مجازی گسترش دهید و یکی از فولید مهم پژوهش در عصر حاضر پاسخگویی به شبهات مطرح شده در جامعه است و توجه شود که پژوهش ها روشمند باشد و نسبت به این امر مهم جدی باشید.