مدرسه علمیه فاطمیه ابهر

پژوهشگر : سيده رقيه موسوي

سطح 3 رشته فلسفه- كارشناسي ارشد رشته فلسفه و كلام اسلامي - دانشجوي دكتري رشته فلسفه و كلام اسلامي

عنوان:بررسي مواضع اختلاف استاد جوادي ¬آملي و استاد مصباح ¬در جزء اول سفر اول اسفار ملاصدرا

چکيده

مهم¬ترين أثر صدرالمتألّهين، اسفار أربعه اوست که افکار و آرای نو و مکاشفات عرفاني و شواهد ربوبي و واردات قلبي¬اش را در آن آورده است.
با توجّه به اين¬که ملاصدرا در اسفار گاهی بر اساس مبانی پيشينيان بحث کرده و بدون آن که تصريح نمايد دو ديدگاه وجود شناختیِ وحدت تشکيکی و وحدت شخصی وجود را در آن طرح کرده و همين وضعيتي را به وجود آورده است که فهم درست آن مستلزم راهنمايی استادِ مسلّم و يا احاطه¬ی علمي خواننده بر مباحث آن است. از اين رو تاکنون، شرح¬ها و تعليقه¬های متعدّدي بر اين کتاب نگاشته¬اند. جوادي آملي و مصباح يزدي نيز در روزگار ما از جمله استادان نامبرداری هستند که به شرح آن پرداخته¬اند.
اين دو استاد در شرح اسفار هم در فهم مقاصد مصنّف و هم در تصديق يا ردّ پاره¬اي از مطالب اسفار با هم اختلاف نظر دارند. شرح جوادي آملي بر اسفار بسيار نزديک به مواضع ملاصدرا است و فقط در چند مورد معدود به ردّ ديدگاه¬های اسفار پرداخته است و ليکن مصباح يزدي در موارد قابل توجّهي مخالفت خود را با ملاصدرا نشان داده است.
به نظر مي¬رسد مصباح يزدي اختلافات مبنايي فراواني با جوادي آملي و ملاصدرا دارد. لذا جمع بين مواضع مصباح يزدي و جوادي آملي در موارد قابل توجّهي امکان پذير نيست. به طوري که در نهايت مي¬توان دو استاد را داراي دو نگاه و رويکرد متمايز دانست.
تحقيق حاضر در صدد بررسي و تطبيق و تحليل مواضع اختلاف جوادي آملي و مصباح يزدي در جزء اول سفر اول اسفار است.
واژگان کليدي: صدرالمتألّهين، اسفار اربعه، رحيق مختوم، جوادي¬آملي، مصباح¬يزدي، اصالت وجود، وجود ذهنی، وجود رابط، تشکيک وجود، جعل.