مدرسه علمیه فاطمیه ابهر

کجا باید استناد بدهیم؟
به طور کلی باید گفت هنگام نگارش یک اثر، هرگاه از ایده‌ها، واژه‌ها و آثار دیگران استفاده می‌کنیم باید استناد بدهیم، مگر اینکه:
1- خودمان صاحب آن ایده و نظر باشیم و قبلاً آن ایده یا مطلب را در جایی دیگر منتشر نکرده باشیم؛
2- آن ایده یا مطلب جزء اطلاعات عمومی(common knowledge) محسوب شود. اگر شک داریم آن مطلب یا ایده جزء دانش یا اطلاعات عمومی به حساب می‌آیم یا خیر، بهتر است استناد بدهیم (3،2).
واضح است که هنگامی که مقاله، پایان‌نامه، کتاب، طرح تحقیقاتی، بروشور، بولتن، پوستر و بنر، وب‌سایت‌ و وبلاگ و به طور کلی هر نوع منبع نوشتاری چاپی و الکترونیکی را در تحقیقات و یا صحبت‌های خود مورد استفاده قرار می‌دهیم، باید مشخصات و نشانی منبع را طوری ذکر کنیم که دیگران بتوانند به راحتی آن منبع دسترسی پیدا کنند. در این زمینه، ناگفته پیداست که دادن نشانی نادرست و ناقص (به هر دلیلی)، نوعی کوتاهی به شمار می‌رود و اعتبار سخنان و نوشته‌های ما را زیر سؤال می‌برد.
علاوه بر منابع نوشتاری، هر بار که از یک مطلب غیرنوشتاری استفاده می‌کنیم هم باید حواس‌مان به استناددهی متناسب باشد. این منابع غیرنوشتاری می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
1- ایده‌ها و سخنانی که در همایش‌ها و مراسم‌های علمی و غیرعلمی به صورت رسمی یا غیررسمی مطرح می‌شوند؛
2- مطالب یا ایده‌هایی که در جلسه‌ای تخصصی و خصوصی به گوش‌مان خورده؛
3- ایده‌هایی که شخصی به منظور عملیاتی کردن یا صرفاً برای دریافت مشورت و راهنمایی با ما در میان گذاشته؛
4- اگر یکی از منابع مهم و اصلی پژوهش ما از سوی یک شخص به ما معرفی شد، اخلاقی است که در پانویس به این قضیه اشاره کنیم تا مراتب قدردانی را به جای آورده باشیم. جملۀ ما می‌تواند چنین جمله‌ای باشد: «پژوهشگران بر خود می‌دانند از آقای … / خانم … برای معرفی منبعِ … قدردانی کنند.»
هر جا که احساس می‌کنیم که با استناد دادن و قدردانی، جوانب اخلاق، احترام و سپاس‌گزاری بهتر رعایت می‌شود می‌توانیم استناد بدهیم. فراموش نکنیم که خواندن متن‌های علمی و مشاهدۀ نمونه‌های استناد و قدردانی یکی از بهترین راه‌های یادگیری شیوه‌ها و حالت‌های استناددهی است.